VERGILI ECLOGA PRIMA

PUBLII VERGILI MARONIS

ECLOGA PRIMA

Melibœus

Tityre, tu patulæ recubans sub tegmine fagi

silvestrem tenui Musam meditaris avena;

nos patriæ fines et dulcia linquimus arva.

nos patriam fugimus; tu, Tityre, lentus in umbra

formosam resonare doces Amaryllida silvas. 5

Tityrus

O Melibœe, deus nobis hæc otia fecit.

namque erit ille mihi semper deus, illius aram

sæpe tener nostris ab ovilibus imbuet agnus.

ille meas errare boves, ut cernis, et ipsum

ludere quæ vellem calamo permisit agresti. 10

Melibœus

Non equidem invideo, miror magis; undique totis

usque adeo turbatur agris. en ipse capellas

protenus æger ago; hanc etiam vix, Tityre, duco.

hic inter densas corylos modo namque gemellos,

spem gregis, a, silice in nuda conixa reliquit. 15

sæpe malum hoc nobis, si mens non læva fuisset,

de cælo tactas memini prædicere quercus.

sed tamen iste deus qui sit da, Tityre, nobis.

Tityrus

Urbem quam dicunt Romam, Melibœe, putavi

stultus ego huic nostræ similem, cui sæpe solemus 20

pastores ovium teneros depellere fetus.

sic canibus catulos similes, sic matribus hædos

noram, sic parvis componere magna solebam.

verum hæc tantum alias inter caput extulit urbes

quantum lenta solent inter viburna cupressi. 25

Melibœus

Et quæ tanta fuit Romam tibi causa videndi?

Tityrus

Libertas, quæ sera tamen respexit inertem,

candidior postquam tondenti barba cadebat,

respexit tamen et longo post tempore venit,

postquam nos Amaryllis habet, Galatea reliquit. 30

namque - fatebor enim - dum me Galatea tenebat,

nec spes libertatis erat nec cura peculi.

quamvis multa meis exiret victima sæptis

pinguis et ingratæ premeretur caseus urbi,

non umquam gravis aere domum mihi dextra redibat. 35

Melibœus

Mirabar quid mæsta deos, Amarylli, vocares,

cui pendere sua patereris in arbore poma.

Tityrus hinc aberat. ipsæ te, Tityre, pinus,

ipsi te fontes, ipsa hæc arbusta vocabant.

Tityrus

Quid facerem? neque servitio me exire licebat 40

nec tam præsentis alibi cognoscere divos.

hic illum vidi iuvenem, Melibœe, quot annis

bis senos cui nostra dies altaria fumant,

hic mihi responsum primus dedit ille petenti:

'pascite ut ante boves, pueri, submittite tauros.' 45

Melibœus

Fortunate senex, ergo tua rura manebunt

et tibi magna satis, quamvis lapis omnia nudus

limosoque palus obducat pascua iunco.

non insueta gravis temptabunt pabula fetas

nec mala vicini pecoris contagia lædent. 50

fortunate senex, hic inter flumina nota

et fontis sacros frigus captabis opacum;

hinc tibi, quæ semper, vicino ab limite sæpes

Hyblæis apibus florem depasta salicti

sæpe levi somnum suadebit inire susurro; 55

hinc alta sub rupe canet frondator ad auras,

nec tamen interea raucæ, tua cura, palumbes

nec gemere aeria cessabit turtur ab ulmo.

Tityrus

Ante leves ergo pascentur in æthere cervi

et freta destituent nudos in litore pisces, 60

ante pererratis amborum finibus exsul

aut Ararim Parthus bibet aut Germania Tigrim,

quam nostro illius labatur pectore vultus.

Melibœus

At nos hinc alii sitientis ibimus Afros,

pars Scythiam et rapidum cretæ veniemus Oaxen 65

et penitus toto divisos orbe Britannos.

en umquam patrios longo post tempore finis

pauperis et tuguri congestum cæspite culmen,

post aliquot, mea regna, videns mirabor aristas?

impius hæc tam culta novalia miles habebit,  70

barbarus has segetes. en quo discordia civis

produxit miseros; his nos consevimus agros!

insere nunc, Melibœe, piros, pone ordine vites.

ite meæ, felix quondam pecus, ite capellæ.

non ego vos posthac viridi proiectus in antro  75

dumosa pendere procul de rupe videbo;

carmina nulla canam; non me pascente, capellæ,

florentem cytisum et salices carpetis amaras.

Tityrus

Hic tamen hanc mecum poteras requiescere noctem

fronde super viridi. sunt nobis mitia poma,  80

castaneæ molles et pressi copia lactis,

et iam summa procul villarum culmina fumant

maioresque cadunt altis de montibus umbræ.